BESİN ZİNCİRİ VE ENERJİ AKIŞI

BESİN ZİNCİRİ

Hayatımızı devam ettirebilmemiz içim enerjiye ve beslenmeye ihtiyaç duyarız.

Dünyadaki canlıların temel enerji kaynağı Güneş’tir. Fotosentez(Bitkiler, bazı bakteriler) yapan canlılar güneş enerjisini kimyasal enerjiye çevirir.

Canlılar enerji ihtiyaçlarını karşılamalarına göre üç grupta incelenir.

• Üreticiler
• Tüketiciler
• Ayrıştırıcılar

ÜRETİCİLER

Kendi besinini, kendisi üreten canlılardır. Hücrelerinde bulunan klorofil sayesinde Güneş enerjisini kullanarak besin ve enerji üretir. Bu olaya fotosentez denir. Bitkiler, siyano bakteriler, öglena kendi besinini kendisi üretir.

TÜKETİCİLER

Kendi besinini üretemeyip başka canlardan beslenerek enerji elde eden canlılardır. Beslenme şekillerine göre otçullar, etçiller, hem etçil hem otçullar olarak 3 gruba ayrılır.

OTÇULLAR: Sadece ot yiyerek beslenen canlılardır. Keçi, koyun, inek gibi canlılar sadece otla beslenir.

ETÇİLLER: Sadece etle beslenen canlılardır. Aslan, kartal, köpek balığı sadece etle beslenir.

HEM ETÇİL HEM OTÇULLAR: Hem bitki(üretici) hem de tüketicilerden beslenir. İnsan, maymun, ayı, fare bu gruba örnektir.

AYRIŞTIRICILAR

Bitki ve hayvan kalıntılarını ayrıştırarak hem kendi besin ve enerjisini üretir hem de canlı kalıntısını toprağa karıştırarak toprağı besin açısından zenginleştirir.

ENERJİ PİRAMİDİ:

Üreticiden, tüketiciye kadar olan canlılardaki enerji dizilimini gösterir.

Ayrıştırıcılar besin piramidinin her alanında bulunur. Bazı bakteriler ve bazı mantarlar bu gruba aittir.

BESİN ZİNCİRİ

Canlıların beslenme ilişkilerini gösteren zincirdir.

• Ot Güneş enerjisini kullanarak enerji üretir.
• Tırtıl ottan beslenir.
• Kurbağa tırtıldan beslenir.
• Baykuş kurbağadan beslenir.

Şapkalı mantar ayrıştırıcıdır ve ot, tırtıl ve kurbağa kalıntısının toprağa karışmasını sağlar.

Besin piramidinde yukarıya doğru çıktıkça;

• Canlının vücut büyüklüğü genellikle artar.
• Canlı türündeki birey sayısı azalır.
• Aktarılan enerji azalır, bir alt basamaktan %10 enerji ancak üst basamağa aktarılır.
• Biyolojik birikim artar(canlıların vücudunda biriken zehir)
• Birey sayısı azalır.

Besin piramidinde aşağıya doğru inildikçe;

• Canlının vücut büyüklüğü genellikle azalır.
• Canlı türündeki birey sayısı artar.
• Enerji miktarı fazladır.
• Biyolojik birikim azalır.(canlıların vücudunda biriken zehir)
• Birey sayısı artar.

Görseller 8. sınıf Fen Bilimleri ders kitabından alınmıştır.