İNSAN VE ÇEVRE

BİYOÇEŞİTLİLİK(CANLI ÇEŞİTLİLİĞİ)

Çevremizde ismini sayamayacağımız kadar canlı bulunmaktadır ve bu canlılar yaşam içerisinde birbiri ile etkileşim halindedir.

Her canlının kendisine uygun bir yaşam alanı vardır. Balıklar suda, develer çölde, kutup ayıları kutuplarda, örnekleri çoğaltabiliriz.

Bir bölgedeki çeşitli canlılar o bölgede çeşitlilik oluşturur. Mesela çevremizde kedi, köpek, inek, koyun,

tavuk ,çiçekler, ağaçlar gibi sayabileceğimiz canlılar bulunur bu da o çevrede çok çeşit olduğu anlamına gelir.

Bir bölgenin iklimi (kurak veya yağışlı olması), yeryüzü şekilleri(dağ, ova) o bölgedeki çeşitliliği etkilemektedir.

İnsanların doğayı temiz tutmamaları, toprağı, suyu ve havayı kirletmeleri sonucu bazı canlıların yaşam alanları zarar görmekte ve yaşamlarını etkilemektedir. Mesela denizlerin kirletilmesi sonucu suda yaşayan canlılar bundan zarar görmektedir veya toprağa plastik, pil ve diğer atıkların atılması sonucunda bitkiler zarar görmektedir.

NESLİ TÜKENEN CANLILAR

Nesli tükenmiş demek o canlı türünden hiç kalmamış demektir.

TÜRKİYE’DE NESLİ TÜKENEN CANLILAR

• Anadolu leoparı
• Kunduz
• Asya fili
• Kafkas bizonu
• Orman horozu
• Yılan boyun
• Asya aslanı

NESLİ TÜKENEN CANLILAR

• Dinazorlar
• Javan gergedanı
• Fildişi gagalı ağaçkakanı
• Moa
• Tazmanya kurdu
• Çizgili sırtlanlar
• Kuzey pasifik balinaları
• Mamut
• Hazar kaplanı

NESLİ TÜKENMEKTE OLAN CANLILAR

Bu canlılar günümüzde hala bulunmaktadır fakat sayısı çok azalan canlılardır. Bu canlıları özellikle korumamız gerekmektedir.

TÜRKİYE’DE NESLİ TÜKENMEKTE OLAN CANILAR

• Akdeniz foku
• Kelaynak kuşu
• Su kaplumbağası
• Alageyik
• Bozayı
• Kardelen çiçeği
• Ankara keçisi
• Tuj koyunu
• Sülün
• Salep orkidesi

BİYOÇEŞİTLİLİĞİ TEHTİD EDEN FAKTÖRLER

• Çevre kirliliği
• Aşırı nüfus artışı
• Doğal yaşam alanlarının tahrip edilmesi
• Sulak alanların kurutulması
• Aşırı avlanma
• Erozyon
• Küresel ısınma
• Orman yangınları
• Doğal afetler

BİYOÇEŞİTLİLİĞİN KORUNMASI İÇİN ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

• İnsanlar çevre konusunda bilinçlendirilmeli.
• Ormanların tahrip edilmesi önlenmeli.
• Tarım ilaçları ve deterjanlar bilinç kullanılmalı.
• Nesli tükenme tehlikesi olan canlılar koruma altına alınmalı.
• Organik tarım tercih edilmeli.
• Aşırı ve bilinçsiz avlanmanın önüne geçilmelidir.

İNSAN VE ÇEVRE İLİŞKİSİ

1- ÇEVRE KİRLİLİĞİ

Tüm canlı ve cansız varlıkların etkileşim içinde yaşadığı alana çevre denilmektedir. Çevre toprak, hava, su gibi cansız varlıklar ve bitkiler, hayvanlar gibi canlılardan oluşmaktadır. İnsanların beslenme barınma gibi faaliyetleri çevreyi kirletir.

2-SU KİRLİLİĞİ

Sanayi ve evsel atılar, lavabolardan dökülen atık yağlar, deterjanlar ve kimyasal tarım ilaçları su kirliğine sebep olur. Ayrıca tanker kazaları sonucu denizlere karışan petrol atıkları suları büyük oranda kirletir ve toplu balık ölümleri olmaktadır.

3-TOPRAK KİRLİLİĞİ

Yerlere bilinçsiz atılan plastik, pil ve çöpler. Tarımda kullanılan kimyasallar toprağın kirlenmesine sebep olur ve toprakta yaşayan canlıları büyük oranda etkiler.

4-HAVA KİRLİLİĞİ

Sanayi, ev ve araçlardan çıkan dumanlar havanın kirlenmesine ve küresel ısınmaya sebep olarak tüm canlıları etkilemektedir.

ÇEVRE KİRLİLİĞİNE KARŞI ALINABİLECEK ÖNLEMLER

• İnsanlar çevre konusunda bilinçlendirilmeli.
• Sanayi bacalarına filtre takılmalı.
• Suyu bilinçsiz kullanmamalı.
• Kağıt, cam, plastik ve pilleri geri dönüşüme kazandırılmalı.
• Nükleer atıklar doğaya zarar vermeyecek şekilde depolanmalıdır.

YIKICI DOĞA OLAYLARI

Doğada insan etkisi olmayan can ve mal kaybına sebep olan olaylara denir.

1. DEPREM
2. SEL
3. KASIRGA
4. HEYELAN
5. VOLKANİK PATLAMA

Yıkıcı doğa olayıdır.

1-DEPREM

Yer kabuğu parçalardan oluşur ve bu parçalara levha denir. Bu levhalar sürekli hareket halindedir. Hareket halinde olan levhalarda çatlaklar olur ve titreşimi sonrasında yerin sallanmasına hatta yıkılmasına sebep olur bu olaya deprem denilmektedir.

2-SEL

Belirli bir bölgede bulunan toprağın tamamen su altında kalmasıdır.

3-KASIRGA

En yıkıcı doğa olaylarından biridir. Hızı saatte yaklaşık 120 km ve daha fazla olan rüzgarlara kasırga denir.

4-HEYELAN

Eğimi fazla olan dağlık alanlarda aşırı yağış sonucu toprağın kaymasına denir.

5-VOLKANİK PATLAMA

Yeraltında sıcaklığı çok yüksek olan kayaların(magma) yerkabuğundaki açıklıktan dışarıya püskürmesi olayıdır.